ج – برگها:

 یونجه بعد از جوانه زنی یک جفت برگ بنام برگهای کوتیلدون ( برگهای لپه ای ) بوجود می آورد که از مرکز آنها اولین برگ ساده قلبی شکل با دم برگ طویل ظاهر میشود برگهای اصلی بصورت 3 برگچه ای میباشد برگچه ها بیضوی با حاشیه ای مضرس و کرک دار بوده بطوریکه برگچه وسطی با یک دم برگچه کوتاه ولی 2 برگچه کناری بدون دم برگچه به دمبرگ اصلی متصل میشود .

د – گل:

 آرایش گل بصورت خوشه ای مرکب دم گل بسیار طویل که در آن 5   تا 50 گل ممکن است وجود داشته باشد کاسه گل از 5 کاسبرگ متصل بهم درست شده و جام گل شامل 5 گلبرگ به قرار زیر است. بزرگترین گلبرگ استاندارد یا درفش نامیده میشود. 2 گلبرگ کوچک بال( Wing petal      ) نامیده میشود. 2 گلبرگ از همه کوچکتر ناو( Keel petal      )خوانده میشود.     تعداد پرچم ها 10 عدد است که از این تعداد 9 عدد بهم پیوسته و یکی آزاد می باشد چنین وضعیتی(9+1) را دیادلف میگویند اگه پرچم ها با هم باشند مونودلف می گویند. یونجه گیاهی است دگرگشن( آلوگام) ولی حدود 10درصد نیز خود گشنی دارد. تلقیح بوسیله حشرات بویژه زنبوران عسل انجام میگیرد زمانیکه زنبورها برای جمع آوری شهد بر روی گل می نشینند به محض تماس بدن آنها گلبرگهای ناو پاره شده و پرچم ها آزاد و بشدت به درفش برخورد می کنند در نتیجه عمل لقاح صورت می گیرد عمل آزاد شدن اندام جنسی از گلبرگهای ناو به منظور لقاح و گرده افشانی را تریپینگ می نامند( Tripping     ) لازم به یاد آوری است که به منظور تولید علوفه عمل تریپینگ زمانی لازم نیست و فقط زمانی که هدف بذر گیری این عمل انجام می شود.

ر: میوه :

میوه یونجه بصورت یک نیام پیچ دار و حلزونی با بذر های کلیوی شکل میباشد بذر ها به رنگ زرد یا مایل به قهوهای با وزن 1000 دانه 2تا 3گرم دیده می شود. ازدیاد یونجه با بذر است ولی به صورت غیر جنسی نیز از طریق قلمه و ساقه و ریشه قابل تکثیر می باشد قوه نامیه در حضور یونجه کم و پس از 3 سال بشدت کاهش میابد لذا برای کاشت بهتر است از بذر های یکساله استفاده شود .

اکولوژی یونجه :

الف : خاک مناسب : به دلیل اینکه یونجه تابع شرایط آب و هوایی منطقه از 3تا 5 سال در یک زمین باقی می مانند و نیز در اثر حرکات ماشین آلات در مراحل مختلف داشت و برداشت خاک مزرعه بتدریج سفت و فشرده می شود لذا باید یونجه را در خاکهایی کشت کرد که عمق زراعی آن کمتر از 20 سانتیمتر نباشد خاکهای رس شنی و شنی رس مناسب کشت گیاه است این گیاه قابلیت کشت در خاکهای شور و آهکی را نیز دارد در محمدوده PH     خنثی تا کمی قلیایی بهترین رشد را یافته و در PH های کمتر از 5/5 قادر به ادامه رشد نخواهد بود .

ب : آب وهوای مناسب : یونجه قدرت سازگاری زیادی به اقلیم های مختلف را دارد لذا در نقاط مختلف دنیا کشت می شود از نظر دمایی از 54- تا 60- درجه سانتی گراد را به شرط وجود پوشش برف تامین میکند دمای مطلوب و بهینه بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد می باشد

کاشت یونجه :

با توجه به اینکه یونجه مدت زیادی زمین را می پوشاند و همه ساله نیز از آن در چندین چین یا نوبت محصول برداشت می شود لذا آماده کردن زمین برای آن دارای اهمیت می باشد بلیل کوچک بودن بذور بستر بذر باید نرم و خاک دانه ها کوچک باشد یونجه گیاهی است که هم به صورت پاییزه و هم به صورت بهاره امکان کشت آن وجود دارد ولی کشت بهاره آن رایج و مرسوم است برای کشت بهاره زمین مورد نظر را در پایییز سال قبل به عمق 15تا 30 سانتیمتر شخم می زند اضافه کردن 20 تا 30 تن کود دامی پوسیده به ازای هکتار قبل از شخم پاییزه توصیه می شود . در بهار 1یا 2 هفته قبل از کاشت شخمی عمود بر شخم اصلی اعمال و مزرعه را دیسک می زنند بهتر است به منظور تسطیع از ماله یا تسطیع کن های ویژه یونجه استفاده شود پس از آماده کردن زمین کشت بذر به 2 صورت انجام می شود .

الف : به صورت دست پاش و یا بذر افشان : کشت دست پاش بدترین نوع کشت در یونجه می باشد زیرا به دلیل عدم توزیع بذور بذوری که در عمق cm    10 خاک قرار می گیرند هرگز سبز نمی شوند .

ب: کشت ردیفی : در اینحالت با استفاده از ردیف کار یونجه کشت انجام می گیرد فاصله ردیفها 20 تا cm    25 و فاصله بذور بر روی ردیفها 3تاcm    4 در نظر گرفته می شود اگر هدف تهیه بذر باشد فاصله ردیفها را میتوان 60 تا cm     90 در نظر گرفت .

برای زیر خاک کردن بذور در حالت دست پاش از ماله یا شن کش استفاده میکنند میزان بذر مصرفی در حالت دست پاش kg  30تا40 و در کشت ردیفی kg  15تا 10 در هکتار می باشد بهتر است کشت به صورت هیرم کاری باشد تا مشکل جابه جایی بذور کاهش یابد .کشت یونجه به صورت مخلوط با گرامینه ها – گراس ها- بویژه جو به نسبت 9به 1 یونجه در مقابل جو انجام می شود . کشت مخلوط دارای محسناتی است از جمله :

1-چون در سال اول و در چین اول یونجه محصول چندانی نمی دهد از محصول گراس – گرامینه استفاده می شود .

  2-رشد گراس در بهار زودتر از یونجه است لذا بوته های جوان یونجه را از تشعشع آفتاب محافظت میکند .

  3-مخلوط یونجه با گراس به علت داشتن کربو هید رات بالا خوش خوراک تر است .

  4- محصول یونجه با گراس به هنگام خشک کردن آسیب کمتری می بیند . {{ بقیه در شماره 3}}